نقش نیروهای شیعی در سیاست عراق پس از صدام (تأکید بر دوره نوری المالکی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته ارشد روابط بین‌الملل، دانشگاه مازندران، مازنداران، ایران

2 دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

عراق کشوری مهم در همسایگی ایران، دارای اقوام و قومیت‌های متعددی است. اکثر جمعیت آن شیعه می‌باشند که به دلیل تسلط «حزب بعث» هیچ گاه نتوانستند به ایفای نقش در این کشور بپردازند و امور کشور همواره در دست سنی‌های منطقه بوده است. پس از سقوط صدام توسط نیروهای آمریکایی شاهد تغییرات اساسی در این کشور بوده‌ایم. از جمله این موراد جایگاه و موقعیت گروه‌های مختلف در بافت تصمیم‌گیری در عراق است. هر چند فرقه‌گرایی همچنان در این کشور مهم‌ترین عامل نا آرامی در کشور به حساب می‌آید؛ اما با توجه به اینکه نیروهای سابق دیگر قدرت را در دست نداشته‌اند، زمینه‌های حضور شیعیان در این کشور فراهم شد. با توجه به درک این موراد و تغییر اوضاع، این مقاله در نظر دارد به این سؤال پاسخ دهد، سقوط صدام چه نقشی در وضعیت  قدرت‌یابی شیعیان در عراق در دوره نوری المالکی داشته است؟ فرض بر این است که سقوط صدام موجب خروج شیعیان از انزوا، پررنگ شدن نقش مرجعیت و هدایت شیعیان عراق در امور کشور، حضور در احزاب مهم کشور و در دست گرفتن مهم‌ترین پست‌های حکومتی، نقش آفرینی در نیروی امنیتی کشور در  قالب حشدالشعبی شده است. مقاله به روش توصیفی-تحلیلی و با از طریق گرداوری منابع کتابخانه‌ای سعی دارد فرضیات ارائه شده را مورد واکاوی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of Shiite forces in the politics of Iraq after Saddam (with emphasis on Nouri al-Maliki era)

نویسندگان [English]

  • mari maleki 1
  • ahmed challob 2
1 Mazandaran University/ International Relations
2 PhD in International Relations/Tehran University
چکیده [English]

Iraq is an important country in the neighborhood of Iran, it has a mosaic texture that includes many tribes and ethnicities. The majority of the country's population is made up of Shias, who could not play a role due to the dominance of the Sunni Baath Party. After the fall of Saddam by the American forces, we have seen fundamental changes in this country. Among these is the position of different groups in the context of decision-making in Iraq. Although sectarianism is still the most important cause of unrest in the country, but due to the fact that the former forces are no longer in power, the grounds for the presence of Shiites in this country have been provided. According to the understanding of this matter and the change in the situation, this article intends to answer the question, what role did the fall of Saddam play in the situation of Shiites gaining power in Iraq during Nouri al-Maliki's era? The hypothesis of this article is that the fall of Saddam led the Shiites to come out of isolation, the role of authority and guidance of the Iraqi Shiites in the affairs of the country became stronger, the presence in the country's important parties and holding the most important government positions, playing a role in the country's security force in the form of Hashd al-Shaabi. It is the subject of the article. The article examines the assumptions by descriptive-analytical method and library compilation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iraq
  • Shia
  • Marjayat
  • Hashd al-Shaabi
  • Nouri al-Maliki
آدمی، علی و ابراهیمی پور، حوا. (1393). جایگاه شیعیان در ساختار سیاسی عراق جدید. شیعه شناسی، 12 (46)، 140-107.
احمدیان، فرج الله و قزوینی حائری، یاسر. (1389). فرایند تدوین قانون اساسی عراق. سیاست، 2 (40)، 37-19.
احمدیان، قدرت و صفری، عرفان. (1397). دیدگاه‌ها و مواضع آیت الله سیستانی در روند تدوین قانون اساسی عراق نوین. اندیشه سیاسی در اسلام، 5 (17)،134-113.
اسدی، علی اکبر. (1393). روند دولت-ملت سازی در عراق جدید و امنیت ملی جمهوری اسلامی. تهران؛ موسسه مطالعات راهبردی اندیشه سازان نور.
افشون، تورج و الله کرم، عبدالحسین. (1397). مقایسه رویکرد امنیتی آمریکا و حشد شعبی در عراق؛ عملکرد و رویکردها. مطالعات روابط بین الملل، 11 (42)، 71-41.
اکبری، حسین. (1388). بحران حاکمین در عراق. تهران؛ نشر اندیشه سازان نور.
باغیان زارچی، مرتضی. دارابی منش، مریم و امیری، روح الله. (1392). زمینه های افزایش حملات  تروریستی در عراق پس از سقوط صدام. تحقیقات سیاسی بین المللی، 5 (14)، 184-163.
پوراحمدی، حسین. غفاری نژاد، میثم و کاظمی، حامد. (1395). دموکراسی با زور و چالش های فراروی آن در عراق. سیاسی بین‌الملل، 8 (1)، 95 -71.
حاجی یوسفی، امیرمحمد و عارف نژاد، ابوالقاسم. (1390). نشانه شناسی گفتمان در اسلام سیاسی و مردم سالار آیت الله سیستانی. پژوهشنامه علوم سیاسی، 6 (4)، 74- 41.
داوودی، علی اصغر. (1391). امنیت از نگاه مکتب سازه انگاری. مطالعات سیاسی، 4 (16)، 50-29.
سبزیان موسوی آبادی، علیرضا. (1384). سقوط صدام و تاثیر آن بر جنبش اسلامی در عراق. مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، 17 (2)، 30-1.
سهرابی، محمد. اشرفی، امرالله و کریمی، مرتضی. (1395). کالبد شناسی احزاب و گروه های سیاسی عراق و تأثیر آن بر روابط ایران و عراق. مطالعات روابط بین الملل، 9 (34)، 196- 167.
قربانی شیخ نشین، ارسلان و بشیری، سعید. (1394). آیت الله سیستانی در روند دولت سازی در عراق پس از سقوط صدام. پژوهشنامه روابط بین الملل، 8 (30)، 253- 215.
میری، مجتبی و نوذری، میثم. (1397). نقش و جایگاه احزاب و گروه‌های شیعه در عراق با تأکید بر همگرایی با ایران. پژوهشنامه اندیشه معاصر، 1 (1)، 116-99.
نیری، بیژن و انصاری، محمدامین. (1391). نقش قومیت‌ها در تکاپوی فدرالیسم نوین سیاسی عراق. پژوهشنامه روابط بین الملل، 5 (20)، 195-163.
Brancati, D. (2004). Can Federalism Stabilize Iraq? Th e Washington Quarterly, 27, 7-21.
Cockburn, P. (2005). Cricket but no chess in Sistani’s vision for democratic Iraq. Th e Independent News of the World, 9 February, [online]. Available from: http://www.independent.co.uk/news/world/cricket-but-no-chess-in-sistanis-vision-fordemocratic- iraq-1529714.html.
Cole, J. (2014). Top 10 mistakes of former Iraq PM Nouri al-Maliki (that ruined his country). Juan Cole’s Blog, 15 August, [online]. Available from: http://www.juancole. com/2014/08/mistakes-Maliki-country.html
Evans, G.) 2003(. Only self-rule will bring stability to Iraq. Th e Crisis Group. Op-ed, Middle East & North Africa, 26 August. [online]. Available from: https://www.crisisgroup. org/middle-east-north-africa/gulf-and-arabianpeninsula/iraq/only-self-rule-willbring-stability-iraq
Khedery, A. (2014). Why we stuck with Maliki -- and lost Iraq. Th e Washington Post. Opinions, 3 July, [online]. Available from: https://www.washingtonpost.com/opinions/ why-we-stuck-with-maliki--and-lost-iraq/2014/07/03/0dd6a8a4-f7ec-11e3-a606-946fd632f9f1_story.html?utm_term.
Ladier-fouladi, M. (2022). Iran-Iraq Relations and Pan-Shia Strategies, https://hal.science/hal-03913440.
RachdD, Kardo Karim and BALI, Ahmed Omar. (2018). THE SHIA ARMED GROUPS AND THE FUTURE OF IRAQ, published by  War Studies University, Poland, Security and Defence Quarterly; 19(2).
Tures, J. (2014). How we enabled ISIS by disarming Iraqi militias. Huffi ngton Post, Th e Blog, 7 October, [online]. Available from: http://www.huffi ngtonpost.com/john-atures/ how-we-enabled-isis-by-di_b_5947796.html.