بحران فلسطین در اندیشه‌ی آیت‌الله بروجردی و امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر گروه مطالعات تاریخ شفاهی و خاطرات انقلاب اسلامی مرکز اسناد انقلاب اسلامی

2 کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی در اسلام، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 دکتری مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

هدف در پژوهش حاضر بررسی مسئله‌ی فلسطین در منظومه‌ی فکری آیت‌الله بروجردی(ره) و امام خمینی(ره) با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی است. سؤال پژوهش این است که چه تفاوتی در رویکرد آیت‌الله بروجردی و امام خمینی نسبت به فلسطین وجود داشته است؟ دولت فلسطین در سال 1948 میلادی با رأی سازمان ملل متحد و نفوذ قدرت‌های بزرگ جهانی به دو دولت مجزا تقسیم شد که دولت فلسطین و رژیم اسرائیل حاصل این تصمیم بود. در مقابل این روند ایجادشده، اعتراض‌های گسترده‌ای از جمله حوزه‌های علمیه و مراجع در بازه‌های زمانی مختلف شکل گرفت. آیت‌الله بروجردی در زمان رژیم پهلوی دوم نسبت به این حادثه‌ تلخ واکنش نشان داد که در اعلامیه‌ی ایشان آمده است و با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران نحوه‌ی برخورد با مسئله‌ی فلسطین قوت بیشتری گرفت و فضا جهت حمایت از فلسطین بازتر شد. یافته پژوهش نشان می‌دهد، آیت‌الله بروجردی و امام خمینی در چگونگی برخورد با مسئله فلسطین رویکرد متفاوتی داشتند. نگاه امام خمینی و آیت‌الله بروجردی در باب مسئله‌ی فلسطین بر اساس نگاه دو مرجع به بحث دین و سیاست و نحوه‌ی فعالیت آن‌ها در حوزه‌های دینی و سیاسی برمی‌گردد. فرضیه مقاله این است که با توجه به مبانی فکری امام خمینی و آیت الله بروجردی درباره ارتباط دین و سیاست، امام خمینی اعتقاد به کنشگری فعال و حمایت مادی و معنوی از مسئله فلسطین بود، اما آیت الله بروجردی به خاطر صیانت از حوزه علمیه نوپا، رویکرد کنشگری غیرفعال را در حمایت از فلسطینیان انتخاب کرده بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

.Palestine crisis in Ayatollah Boroujerdi and Imam Khomeini̕ s thoughts

نویسندگان [English]

  • saeed ghorbani 1
  • mohammad fekri 2
  • mohammadjavad fathi 3
1 Head of the Department of Oral History Studies and Memoirs of the Islamic Revolution Center of Islamic Revolution Documents
2 MA in Political Thought in Islam, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
3 PhD in Political Studies of the Islamic Revolution, Shahid University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of the current research is to examine the Palestine issue in the intellectual system of Ayatollah Boroujerdi (RA) and Imam Khomeini (RA) using descriptive-analytical method. The research question is, what is the difference between the approach of Ayatollah Borujerdi and Imam Khomeini to Palestine? The Palestinian government was divided into two separate governments in 1948 by the vote of the United Nations and the influence of major world powers, the Palestinian government and the Israeli regime were the result of this decision. against this, widespread protests were formed, including seminaries and religious authorities, in different periods of time. During the Pahlavi II regime, Ayatollah Boroujerdi reacted to this tragic incident as stated in his declaration, and with the victory of the Islamic Revolution in Iran, the way of dealing with the Palestinian issue became stronger and There were much space for supporting Palestine. The findings of the research show that Ayatollah Boroujerdi and Imam Khomeini had different approaches in dealing with the Palestinian issue. Imam Khomeini's and Ayatollah Boroujerdi's view on the Palestinian issue is based on the view of two sources on the discussion of religion and politics and their activity in the religious and political spheres. The hypothesis of the article is that according to the intellectual foundations of Imam Khomeini and Ayatollah Boroujerdi regarding the relationship between religion and politics, Imam Khomeini believed in active activism and material and spiritual support for the Palestinian issue, but Ayatollah Boroujerdi, due to his protection of  the fledgling seminary, had chosen a passive activism approach in support of the Palestinians.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ayatollah Boroujerdi
  • Imam Khomeini
  • Palestine
  • Israeli regime
  • crisis

مراجع

قرآن کریم
امام خمینی، سید روح‌الله. (1385). صحیفه‌ی امام (21جلدی). قم؛ انتشارات: مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام
___________. (1373). فلسطین از دیدگاه امام خمینی(ره). قم، انتشارات مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
اباذری، عبدالرحیم. (1383). آیت الله بروجردی آیت اخلاص. تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
تمری، محمدرضا. (1385). آیت الله بروجردی و وحدت مسلمانان. پگاه حوزه، 1 (203)، 14-13.
توسلی رکن‌آبادی، محمد و رضایی، نیما. (1389). تأثیر ساختار حزبی بر سیاست خارجی اسرائیل در قبال جمهوری اسلامی ایران. تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 1 (3)، 169-141.
جوادی ارجمند، محمدجعفر و موسوی، عباس. (1393). سیاست خارجی جمهوری اسلامی در قبال فلسطین با تکیه‌بر رویکرد سازه‌انگاری. مطالعات فلسطین، 8(24)، 66-53.
حیدر هاشمی، جواد. (1387). وظایف مسلمانان جهان در برابر مسئله‌ی فلسطین. دوماهنامه آفاق، 1(28).
خاطرات آیت الله ابراهیم امینی، تدوین: ابراهیم حاج امینی نجف آبادی، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. (1388). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران؛ انتشارات سمت.
رضوی، سید عباس. (1381). علمای شیعه و حمایت فقهی و سیاسی از فلسطین. حوزه، 2 (78)،9-5.
رویوران، حسین. (1389). امام خمینی(ره) و قضیه‌ی فلسطین. ماهنامه پاسدار اسلام، شماره242.
سالار، محمد. (1382). انقلاب اسلامی و صدور ارزش‌های فرهنگی. انقلاب اسلامی، شماره 5.
ستوده، محمد. (1381). انتفاضه فلسطین و بی‌ثباتی فزاینده در اسرائیل. علوم سیاسی، 5(17)، 276-268.
شیرودی، مرتضی. (1383). انقلاب اسلامی و جنبش‌های اسلامی. اندیشه‌ی انقلاب اسلامی، 4(10)، 37-21.
صدقی، ابوالفضل. (1386). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از آغاز تا 1368. تهران؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
عالمیان، علی اکبر. (1390). رایت دین(بررسی اندیشه و رفتار سیاسی آیت الله العظمی بروجردی). تهران؛ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فتحی شقاقی. (1386). امام خمینی و مسئله‌ی فلسطین. نشریه‌ی یاران، شماره26.
فرزندی، عباسعلی. (1393). مبانی و اصول حاکم بر نهضت‌های آزادی‌بخش اسلامی از منظر امام خمینی(قدس سره). پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 3(8)، 262-237.
فریدونی، احمد و نسیبه شهبازی. (1391). جایگاه فلسطین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
کدیور، جمیله. (1372). انتفاضه؛حماسه‌ی مقاومت فلسطین. تهران؛ انتشارات اطلاعات.
متقی، ابراهیم و نادری، محمد. (1392). رویکرد مقایسه‌ای ایران و مصر در قبال گروه‌های جهادی فلسطین (1979تا2012). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 5(3)، 183-167.
مجیدی، محمدرضا. (1381). فلسطین: نگاه مسلمان ایرانی. اندیشه‌ی انقلاب اسلامی، 2(1)، 30-19.
مشایخی، حشمت‌الله. (1389). تأثیر انتفاضه ملت فلسطین بر رژیم صهیونیستی. آفاق امنیت، 3(7)، 158-115.
مصباحی. (1381). امام خمینی(س) و فلسطین. نشریه‌ی حضور، شماره40.
موسوی، سید حسین. (1379). انتفاضه: امیدها و چالش‌ها. مطالعات خاورمیانه، 7(24)، 6-1.
مطهری، مرتضی. (1372). شش مقاله. قم؛ انتشارات صدرا.
موسوی، سید صمد. (1387). جمهوری اسلامی ایران و دفاع از فلسطین. ماهنامه مبلغان، شماره107.
مهربان، حسین. (1386). حماس و مسئله‌ی فلسطین. نشریه‌ی مربیان، شماره 26.
میرزایی، حسین. (1391). تأملی بر سیاست خارجی محمود احمدی‌نژاد (دولت نهم و دهم) در قبال اسرائیل و مسئله‌ی هولوکاست. مطالعات فلسطین، 6(19)، 113-91.
میرطاهری، رضا. (1381). جمهوری اسلامی ایران و انتفاضه فلسطین. حضور، شماره40.
نظرپور، مهدی. (1385). فلسطین از دیدگاه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری. پیام، شماره78.
ولایتی، علی‌اکبر. (1386). جمهوری اسلامی ایران و تحولات فلسطین. تهران؛ انتشارات وزارت امور خارجه،1386.
روزنامه
بهرامی، عارف. (1390). تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر قضیه‌ی فلسطین، روزنامه‌ی رسالت13/7/90.
توسرکانی، محمد. (1389). انقلاب اسلامی ایران و تحولات فلسطین، باشگاه اندیشه15/5/1389،1389.
تأملی در اندیشه‌های امام خمینی درباره ماهیت استعماری اسرائیل، روزنامه جمهوری اسلامی 21/10/87.
فلسطین در نگاه امام خمینی، روزنامه‌ی جمهوری اسلامی8/3/1387.
مهدوی، علی، وحدت مسلمین، پیام انقلاب، روزنامه‌ی رسالت8/3/1390.
خامنه‌ای، سیدعلی(1392). بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با دانش آموزان و دانشجویان. قابل دسترسی در http://www.hajij.com/fa/moral/bayanat/item/2337-1392-08:
پایگاه اطلاع رسانی حوزه. (1395). استکبار و شیوه های مبارزه با آن در قرآن. قابل دسترسی در: https://hawzah.net/fa/Magazine/View
 
بحران پژوهی جهان اسلام
دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 27
فصل زمستان
اسفند 1401
صفحه 103-130

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار