شاخصه‌های حکمرانی خوب در نظام امت و امامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی شاخصه‌های حکمرانی خوب در نظام امّت و امامت از دیدگاه شهید بهشتی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که ابتنای نظام سیاسی مطلوب بهشتی بر نظریه  امت- امامت است، به شکلی که امت و امام دارای رابطه‌ای متقابل و با اصالت اراده‌‌ی اولیه‌ی شهروندان تعریف می‌شود. این دو مفهوم با رابطه‌ی دوسویه، همزیستی استکمالی را طی می‌کنند و در نهایت الگوی حکمرانی خوب تولید می‌گردد. در واقع، تئوری امت- امامت مبنای اصلیِ تحلیل مولفه‌های حکمرانی دکتر بهشتی است که در این نظریه، با پذیرش حقوق ذاتی انسان‌ها از جمله برابری، آزادی و قانون‌گرایی به عنوان مهم‌ترین شاخصه‌های حکمرانی مطلوب محسوب می‌شود. بنابراین ضرورت و اهمیت تبیین این الگو در اندیشه آیت‌الله بهشتی چنان است که اولاً در میزان مشروعیت و کارآمدی نظام اسلامی نقش مستقیم دارد و در وهله‌ی بعد، روشی مطلوب و مثمر برای بسط و تبلیغ مدل حاکمیتی جمهوری اسلامی است، زیرا که در دوران کنونی، مدل‌های خالی از این شاخصه‌ها، تاثیرات چندانی در تبلیغ دین اسلام ندارد.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Attributes of Good Governance in the System of Ommat (Community) and Imāmat (Leadership)

نویسنده [English]

  • MohammadReza AbdolahNasab
PhD student, Department of Political Science, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to review the attributes of good governance in the System of Ommat (Community) and Imāmat (Leadership) from the view of Shahid Beheshti. The method of study is descriptive-analytic and the results indicate that good political system in Beheshti's view is based on the theory of Ommat-Imāmat so that there is a mutual relation between people and Imām and it is defined with the originality of the citizens' initial will. These two concepts have a bilateral relation and continue a developmental coexistence and finally, the model of good governance is created. In fact, the theory of Ommat-Imāmat is the basic foundation for the analysis of Dr. Beheshti's governance components which is regarded favorable due to admission of humans' innate rights such equality, freedom, and the rule of law as the most important attributes of governance. Therefore, it is so important and necessary to shed light on this model in the idea of Āyatollāh Beheshti: Firstly, it has a direct effect on the legitimacy and efficiency of the Islamic government and secondly, it is a favorable and effective method to expand and advertise the government model of the Islamic Republic because in the present time, models free of these attributes do not have much influence on the publicity of Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Āyatollāh Beheshti
  • Ommat (Community)
  • Imāmat (Leadership)
  • Good Governance
قرآن کریم.
آزادی، هرج و مرج، زورمداری. تهران: روزنه، 1386.
برادران‌شرکا، حمیدرضا؛ ملک‌الساداتی، سعید (1387). حکمرانی خوب کلید توسعه آسیای جنوب‌غربی. راهبرد، شماره 48، ص 359-384.
بهشتی، محمد (1362). اقتصاد اسلامی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
بهشتی، محمد (1387). بانکداری، ربا و قوانین مالی اسلام. تهران: بنیاد نشر آثار و اندیشه‏هاى شهید بهشتى.
بهشتی، محمد (الف1380). مبانی نظری قانون اساسی. تهران: روزنه.
بهشتی، محمد (ب 1390). حق و باطل از دیدگاه قرآن. تهران: روزنه.
بهشتی، محمد (بی‌تا). سخنرانی در مجمع عمومی اتحادیه دانشجویان مسلمان در اروپا. قابل دسترس در:  https://tahririeh.com
بهشتی، محمد (ج 1380). بایدها و نبایدها. تهران: بقعه.
بهشتی، محمد (ج 1390). شناخت اسلام. تهران: بقعه.
بهشتی، محمد (د 1390). ولایت رهبری روحانیت. تهران: بقعه.
بهشتی، محمد (ه 1390). جاودانه تاریخ، گفتارها(2). تهران: دانشیاران ایران.
جعفری، علی‌اکبر؛ ذولفقاری، وحید (1393). امنیت ملی و توسعه پایدار: پارادایم پساواشنگتنی. سیاست جهانی، دوره3، شماره 3، ص 94-65.
سرابندی، محمدرضا (1386). سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های آیت‌الله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج 1.
 سلطانی‌نژاد، احمد؛ گودرزی، سهیل (1396). فناوری اطلاعات و تحول در مفهوم حکمرانی خوب. سیاست، شماره 41، ص 97-79.
فیرحی، داود (1391). رهبری و حکومت در اندیشه شهید بهشتی. سیاست، شماره 1، ص 310-287.
گریفیتس، مارتین (1388). دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر نی.
لاگلین، مارتین (1388). مبانی حقوق عمومی. ترجمه محمد راسخ. تهران: نشر نی.
مشروح مذاکرات قانون اساسى. تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1364.
میدری، احمد (1383). حکمرانی خوب بنیان توسعه. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
وبر، ماکس (1384). اقتصاد و جامعه. ترجمه عباس منوچهری، مهرداد ترابی‌نژاد و مصطفی عمادزاده. تهران: سمت.
هانتینگتون، ساموئل(1385). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی.تهران: علم.
هدایت‌نیا گنجی، فرج‌الله (1388). اندیشه‌های حقوقی شهید بهشتی. تهران: کانون اندیشه جوان.
 
 
Elsenhans, H. (2001). The Political Economy of Good Governance. Journal of Perspective on Global Development and Technology, No. 2, P.56.
Landman, T. (2003). Map Making and Analysis of the Main International Initiatives on Developing Indicators on Demo- cracy and Good Governance. University of Essex: Human Rights Center.