بحران ها و تهدیدات فرامنطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر آمریکا و اتحادیه اروپا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانش آمخته دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

سرانجام با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تشکیل حکومت اسلامی برای نخستین بار شیعیان در جهان صاحب قدرت و حکومت شدند. همین امر جهان را شگفت‌زده کرد و نگاه پژوهشگران عرصه فرهنگ، تمدن و سیاست را به جمهوری اسلامی ایران معطوف ساخت. نقش حساس ایران در دهه­‌های اخیر در منطقه و همچنین به وجود آمدن اتحاد شیعیان با محوریت ایران منجر به افزایش چشمگیر قدرت ایران در منطقه شده است و همین زمینه‌­ای فراهم آورده که آمریکا و غرب، جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان بزرگ‌ترین تهدید خود به‌حساب آورده­‌اند و در جهت مقابله با نفوذ ایران، تهدیدهای پرشماری را با همکاری کشورهای هم­پیمان خود بکار بسته‌اند (مسأله). این مقاله با استفاده روش توصیفی– تحلیلی (روش) در پی پاسخ به این پرسش است که آمریکا و غرب چگونه برای ایران به‌عنوان یک تهدید فرامنطقه‌­ای محسوب می­‌شود؟ (پرسش) بر پایه یافته‌های پژوهش آمریکا با ایجاد تهدیدهای ترکیبی در پی آن است تا با متوقف سازی روند پیشرفت و نفوذ ایران در عرصه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای،‌ به اهداف ژئوپلیتیکی خود در مناطق استراتژیک غرب آسیا، قفقاز و آسیای مرکزی دست یابد. همچنین،‌ تحریم‌های اقتصادی آمریکا زمینه‌­ای برای شکنندگی اقتصادی ایران در یک دهه اخیر از طریق مسدودسازی دارایی‌های خارجی ایران و عدم ورود سرمایه‌گذاری خارجی به این کشور،‌ شده است (یافته).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Transregional Crises and Threats of the Islamic Republic of Iran Emphasizing the United States and the European Union

نویسندگان [English]

  • arash Ghorbani Sepehr 1
  • Hamed Ebrahimi 2
1 Postdoctoral researcher in Political Geography, Kharazmi University of Tehran, Iran
2 PhD in Political Geography, Islamic Azad University Science and Research Branch Tehran, Iran
چکیده [English]

Finally, with the victory of the Islamic Revolution of Iran and the formation of the Islamic government, for the first time in the world, Shiites gained power and government. This surprised the world and turned the eyes of researchers in the field of culture, civilization and politics to the Islamic Republic of Iran. Iran's sensitive role in the region in recent decades, as well as the emergence of the Shiite alliance centered on Iran, has led to a significant increase in Iran's power in the region, and this has provided the basis for America and the West to consider the Islamic Republic of Iran as the biggest threat. They have taken into account and in order to deal with Iran's influence, they have used numerous threats with the cooperation of their allied countries. Descriptive-analytical method is used in this article. Based on the findings of the research, America and the West are trying to stop the progress and influence of Iran in the region and the extra region by creating combined threats so that they can achieve their geopolitical goals in the geopolitical regions of the world, especially the regions (West Asia, Caucasus, Central Asia and East Asia). On the other hand, the economic threats of the United States and the West have caused the financial and non-financial assets of the Islamic Republic of Iran to be blocked in other countries,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transregional threats
  • America
  • European Union
  • Iran
  • Shias
احمدی لفورکی، بهزاد. (1394). آلمان فدرال: سیاست خارجی، سیاست خاورمیانه­ای و سیاست در قبال ایران. تهران؛ مؤسسه ابرار معاصر.
احمدی‌نژاد، حمید. (1389). حضور ناتو در محیط پیرامونی ایران و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی حسین سلیمی، دانشگاه علامه طباطبائی.
احمدی نوحدانی، سیروس؛ قادری حاجت؛ مصطفی و یوسفی، محمدرضا. (1400). تبیین چالش‌های ژئوپلیتیکی روابط ایران و فرانسه. ژئوپلیتیک، 17 (3)، 31-1.
اسحاقی نسب دریجانی، ساره. (1396). قدرت هوشمند آمریکا و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی سید اکبر جعفری، دانشگاه مازندران.
اعجازی، احسان؛ قربانی، ارسلان؛ سیمبر، رضا و جانسیز، احمد. (1399). تأثیر رسانه‌های اصلی ایالات‌متحده بر سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران (۲۰۲۰-۲۰۰۷). مطالعات بین‌‌المللی، 16(4)، 45-23. doi: 10.22034/isj.2020.110059
ایزدی، پرویز. (1395). سیاست خارجی فرانسه در قبال خاورمیانه و شمال آفریقا. روابط خارجی، 8(4)، 186-157.
آقایی، داوود و کاظمی، کاظم شریف. (1397). الگوی سیاست خارجی انگلیس در خلیج‌فارس (قرون هجدهم و نوزدهم میلادی). تاریخ روابط خارجی، 19 (75)، 121-99.
بختیاری، حسین و علی صالح نیا. (1397). اولویت‌بندی تهدیدهای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله مراتبی AHP. مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، 8 (27)، 277-255.
پژوهشکده امنیت ملی. (1399). تهدیدشناسی دفاعی– امنیتی جمهوری اسلامی ایران. تمایه راهبردی، دانشگاه دفاع ملی.
پورشاسب، عبدالعلی و حیدری، کیومرث. (1399). تبیین ریشه­های تهدیدات ناهمطراز جمهوری اسلامی ایران. مطالعات دفاعی استراتژیک، 17(82)، 450-429.
جان پرور، محسن؛ قربانی سپهر، آرش و خداداد، مهدی. (1396). تحلیل موقعیت ژئوپلیتیک ایران اسلامی به‌عنوان سکان­دار قدرت منطقه­ای در نظام جهانی. سیاست پژوهی، 4 (7)، 78-53.
جعفری، علی‌اکبر. (1392). استراتژی «موازنه تهدید» و امنیت دولت­ های اسلامی منطقه خاورمیانه. مطالعات سیاسی جهان اسلام، 2 (7)، 34-11.
حاجی یوسفی، امیرمحمد. (1382). ایران و رژیم صهیونیستی از همکاری تا منازعه. تهران؛ نشر دانشگاه امام صادق.
حافظ نیا، محمدرضا. (1389). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد؛ انتشارات پاپلی.
سجادپور، کاظم. (1383). کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران. تهران.
سفلی شاهرودی، ایرج (1398). تعیین سناریوهای تهدید آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران. آینده‌پژوهی دفاعی، 4 (14)،133-115.
صالحی، سید جواد و فرح‌بخش، عباس. (1395). پایگاه سازی نظامی در غرب آسیا (خاورمیانه) و بازدارندگی ج.ا.ایران. سیاست دفاعی، 24 (96)، 65-33.
طباطبایی، سیدمحمد و سید امیر سینا نورانی. (1398). آینده‌پژوهی روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران با ایالات‌متحده آمریکا تا سال 2024. آینده‌پژوهی ایران، 4 (2)، 107-81.
عباسی، محمد. (1391). اقدامات مقابله‌ای جمهوری اسلامی ایران در قبال تهدیدات امنیتی ایالات‌متحده امریکا (2001-2010). رساله دکتری، به راهنمایی سیدمحمد طباطبایی، دانشگاه علامه طباطبائی.
عبدالله خانی، علی. (1386). تروریسم شناسی. تهران؛ انتشارات مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین ­المللی ابرار معاصر.
عرشیان، ابوذر. (1395). ماهیت تهدیدات آیندۀ آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران. پایان­ نامۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور.
علیزاده، علی‌اکبر. (1388). ریشه­ های منازعه بین ایران و آمریکا. دین و سیاست، 6(22)، 104-91.
عمید، حسن. (1382). فرهنگ عمید. تهران؛ انتشارات امیرکبیر.
کیانی، احسان و حاجیانی، ابراهیم. (1401). آینده مواجهه ایران و آمریکا در دولت بایدن. آینده‌پژوهی دفاعی، 7 (24)، 29-7.
گوهری مقدم، ابوذر و سرهنگ­پور، پوریا. (1395). سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران؛ از رئالیسم تا تعامل سازنده. جستارهای سیاسی معاصر، 7 (1)، 160-145.
لیتل، ریچارد. (1398). تحول در نظریه­های موازنه قوا. ترجمه غلامعلی چگینی زاده، تهران؛ انتشارات مؤسسه ابرار معاصر.
مرادیان، محسن و صادقی گوغری، سعید. (1392). آینده‌پژوهی تهدیدات نظامی آمریکا علیه ج.ا.ایران. امنیت پژوهی، 12 (43)، 171-145.
مشیرزاده، حمیرا. (1389). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران؛ انتشارات سمت.
نجم­آبادی، مرتضی؛ بخشی، رامین و زرنگار، احسان. (1398). جنگ به‌ضرورت تهدید بقا و عدم حمله نظامی آمریکا به ایران. علوم سیاسی، 14 (46)، 102-79.
نوازانی، عباس. (1391). دکترین بوش در مبارزه با تروریسم، فرصت‌ها و تهدیدات علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی سید جلال دهقانی فیروزآبادی، دانشگاه علامه طباطبائی.
نوذری، فضل­اله و کوشا، حسن. (1400). تبیین اصول رهنما راهبردی نظامی امنیتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران. مطالعات دفاعی استراتژیک، 19 (85)،294-271.
نوروزی، محمدتقی. (1385). فرهنگ دفاعی امنیتی. تهران؛ نشر سینا.
نوری ساری، حجت‌الله. (1392). تحلیل روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با انگلستان با تأکید بر اقتصاد مقاومتی. مطالعات راهبردی بسیج، 16 (61)، 178-151.
Ahmadi Nohadani, S., Ghorbani Sepehr, A. (2021). Energy Geopolitics with Emphasis on Iran Gas Potential to Promote Europe Energy Security. Geopolitics Quarterly, Volume: 16, No 4. Pp: 36-78.
Barah, M. (2014). France's Shifting Middle Eastern Alliances. Fride Policy Brief. No. 188.
Blumental, D. (2008). Providing Arms: China and Middle East. Middle East Quarterly, Vol. 12.
Brauch, H. G. (2011). Concepts of Security Threats, Challenges, Vulnerabilities and Risks, Coping with Global Environmental Change, Disasters and Security. Hexagon Series on Human and Environmental Security and Peace, vol 5. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-17776-7_2.
Buzan, B. (1991). People, States and Fear: An Agenda for International Exile, NewYork, Palgrave.
Das Weißbuch zur Sicherheitspolitik und zur Zukunft der Bundeswehr (2016) Bundesministerium der Verteidigung.
Foreign Affairs Council of the European Union. (2010). HM Treasury, http://www.hmtreasury.gov.uk/fin_restrictions_under_cta2008.htm
Herbert Smith Freehills. (2021). Abraham Accords Signed and Released and diplomatic Relations Cmmence, https://www.herbertsmithfreehills.com/latestthinking/abrahamaccords-signed-and-released-and-diplomatic-relations-commence.
Hobdern, S. and Wyn Jones, R. (2001). Marxist Theories of International relations, second edition. Oxford University Press.
Jong, j j. (2009). The Third E U Energy market pakage, are we singing the right song? Clingendael International Energy Programe. International.
Keller, E. J. (1997). Rethinking African Regional Security, Regional Orders.
Klare, M. T. (2008). Rising Powers, Shrinking Planet, The New Geopolitics of Energy New York, Henry Holt Company, USA.
Nasr, V. and Gheissari, A. (2006). Democracy in Iran: History and the Quest for Liberty, Oxford: Oxford University Press.
Paul, T.V., Wirtz, J., Fortmann, M. (2004). Balance of power: theory and practice in the 21st century, Stanford, California, Stanford University Press.
Perthes, V. (2004). Germany and the Gulf: On the Way to a Policy, SWP.
Rollo, J. (2008). Prospects for and EU – Gulf Cooperation Council Free -Richard. k. Ashely,the poverty of neorealism”,in r. o Koehane(ed), Neorealism and its critics. New York: Columbia university press.
Tertrais, B. (2010). A Nuclear Iran and NATO, Fondation pour Ia Recherche Strategique, 45–62. https://doi.org/10.1080/00396338.2010.540782.
Walt, S. (1986). the Origins of Alliances, London; Rutledge.
Zakaria, F. (2003). Liberal Democracy at Home and Abroad, New Norton Press.