استراتژی امنیت ملی رژیم صهیونیستی و گروه‌های سلفی - تکفیری: از هم‌ سویی فکری تا نزدیکی راهبردی (مطالعه موردی داعش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای روابط بین‌الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار روابط بین‌الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استاد روابط بین‌الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران و استاد دانشکده مطالعات بین‌الملل دانشگاه سان یات سن چین

چکیده

تغییرات در راهبرد امنیت ملی اسرائیل طی سال‌های اخیر، منجر به آن شده است که دولتمردان این رژیم بهره‌گیری از گروه‌های سلفی- تکفیری را در تأمین امنیت ملی در دستور کار خویش  قرار دهند. بر این اساس مقاله حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که: گروه‌های سلفی- تکفیری چه جایگاهی در راهبرد امنیتی اسرائیل دارند؟ فرضیه مقاله این است که «اسرائیل از جریان‌هایی مانند داعش از دو منظر ابزار راهبردی- امنیتی و ابزار فکری - گفتمانی برای تهدید امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و متحدانش استفاده نموده است». این امر منجر به هم‌سویی و همگرایی فکری و راهبردی اسرائیل و جریانی مانند داعش در مقابل ایران و متحدانش در محور مقاومت شده است. لذا، بهره‌برداری از گروه‌های سلفی- تکفیری در تقابل‌های هویتی و جنگ‌ها و ترورهای نیابتی، انجام اقدامات تروریستی و ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی در ایران، تضعیف امنیت جمهوری اسلامی ایران و متحدانش در محور مقاومت و منطقه، مقابله با نفوذ و عمق استراتژیک منطقه‌ای ایران و ایجاد عمق استراتژیک برای خویش در منطقه، ایران‌هراسی و بازنمایی قدرت ایران و متحدانش به عنوان تهدیدی منطقه‌ای و زمینه‌سازی ایجاد روابط نزدیک اسرائیل با اعراب، تضعیف، تجزیه و بالکانیزاسیون کشورهای پیرامون اسرائیل و ایجاد شرایط برای توسعه‌طلبی و برتری این رژیم در منطقه ، از مهمترین کارکردهای گروههای سلفی- تکفیری همچون داعش در افزایش امنیت ملی رژیم صهیونیستی می‌باشند. مقاله حاضر با بهره ‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی نگاشته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Israel's National Security Strategy and Salafi-Takfiri Currents; From Intellectual alignment to Strategic Closeness and Security Cooperation (Case Study of ISIS)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Bagheri 1
  • Mohammad Ali Basiri 2
  • Enayatollah Yazdani 3
1 PhD in International Relations, Isfahan University, Isfahan, Iran
2 Associate Professor of International Relations, Isfahan University, Isfahan, Iran
3 Professor of International Relations, University of Isfahan, Isfahan, Iran and Professor of the Faculty of International Studies, Sun Yat-sen University, China
چکیده [English]

The changes in Israel's national security strategy in recent years have led to the fact that the rulers of this regime put the use of Salafi-Takfiri groups in their agenda to ensure their national security. Based on this, this article seeks to answer the question: What is the position of Salafi-Takfiri groups in Israel's security strategy? The hypothesis of the article is that "Israel has used currents like ISIS from two perspectives of a strategic-security tool and an intellectual-discourse tool to threaten the national security of the Islamic Republic of Iran and its allies". This has led to the intellectual and strategic alignment and convergence of Israel and ISIS against Iran and its allies in the axis of resistance. Therefore, exploitation of Salafi-Takfiri groups in identity confrontations and proxy wars and terrorism, carrying out terrorist acts and creating insecurity and instability in Iran, weakening the security of the Islamic Republic of Iran and its allies in the axis of resistance and the region, confronting Iran's regional influence and strategic depth and creating a strategic depth for itself in the region, Iranophobia and representing the power of Iran and its allies as a regional threat and establishing close relations between Israel and the Arabs, weakening, disintegrating and balkanizing the countries surrounding Israel and creating conditions for the expansionism and superiority of this regime in the region are among the most important functions of Salafi-Takfiri groups such as ISIS in increasing the national security of the Zionist regime. This article has been written using the descriptive-analytical method and using library and documentary sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Israel
  • Islamic Republic of Iran
  • National Security
  • ISIS
  • Salafi-Takfiri Currents
  • Discourse
  • Proxy war

مراجع

اسماعیلی، حمیدرضا. (١٣٨٦). القاعده از پندار تا پدیدار. تهران، مؤسسه اندیشه سازان نور.
ایزدی، جهان‌بخش و اکبری، حمیدرضا. (1389). برآورد دهه‌ی سوم مناسبات راهبردی جمهوری اسلامی ایران و سوریه؛ همگرایی بیشتر یا گسست. رهنامه سیاست‌گذاری سیاسی، دفاعی و امنیتی، 1(2)، 25-1
خبرگزاری ایسنا. (13/5/1402). وزارت اطلاعات در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: دستگیری 10 نفر از تروریست‌های تکفیری - صهیونیستی داعش. قابل دسترسی در آدرس:
 https://www.isna.ir/news/1401051310389
خبرگزاری تسنیم.  (28/3/1395). رژیم صهیونیستی نمی‌خواهد اوضاع سوریه به شکست داعش ختم شود. قابل دسترسی در آدرس:
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/03/28/1106894/
خبرگزاری تسنیم. (29/5/1402). حجت الاسلام خطیب: جاسوس‌هایی از فرانسه، سوئد و انگلیس در اختیار داریم. قابل دسترسی در آدرس:
 https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/05/29/2943649/
خبرگزاری فارس. (27/5/1402). وزارت اطلاعات: کلیدی‌ترین عنصر پشتیبانی عملیات تروریستی شاهچراغ و مرتبط با داعش دستگیر شده است. قابل دسترسی در آدرس:
https://www.farsnews.ir/news/14020527000217
خبرگزاری مهر. (11/4/1393). مواضع انحرافی گروه تروریستی داعش/ برقراری خلافت از آزادی فلسطین مهمتر است!. قابل دسترسی در آدرس:
https://www.mehrnews.com/news/2341352/
خبرگزاری مهر. (18/3/1401). پرونده جبهه شمال شرقی/۸؛ رژیم صهیونیستی و تروریست ها در سوریه؛ بررسی روند حمایتی. قابل دسترسی در آدرس:
 https://www.mehrnews.com/news/5505017/
زارعی، محمد. (26/11/1393). رویکرد رژیم صهیونیستی به عراق جدید. خبرگزاری فارس،  قابل دسترسی در آدرس:
 http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931104000257
ستوده، علی‌اصغر و خزائی، جعفر. (1393). آسیب‌شناسی رشد جریان‌های تکفیری در خاورمیانه. حبل‌المتین، 3 (9)، 24-5
سراج، رضا. (1393). کارآمدی گفتمان مقاومت اسلامی در نبرد رمضان. خبرگزاری دانشجو، قابل دسترسی در آدرس:
https://snn.ir/fa/news/337879/
شیرودی، مرتضی. (1394). مدل راهبردی (swot) در تحلیل بحران رفتار سیاسی داعش، جمهوری اسلامی ایران و راه‌های برون‌رفت. پژوهش‌های سیاست اسلامی، 3 (8)، 106-81.
ضرغامی خسروی، سمیرا. ذاکریان، مهدی. برزگر، کیهان و کاظمی زند، علی اصغر. (1399). تأثیر پروژه ایران‌هراسی در راهبرد منطقه‌ی جدید رژیم صهیونیستی. مطالعات بین‎المللی، 16 (4)، 86-67.
عباس زاده فتح‌آبادی، مهدی. (1388). بنیادگرایی اسلامی و خشونت (با نگاهی بر القاعده). سیاست، 39 (4)، 128-109.
عباسی، محمد. (1393). سنخ‌شناسی داعش. مطالعات راهبردی جهان اسلام، 15 (2)، 120-93
عبدخدائی، مجتبی و تبریزی، زینب. (1394). نقش گروه‌های تکفیری- تروریستی سوریه و عراق در تأمین امنیت رژیم صهیونیستی. مطالعات انقلاب اسلامی، 12 (41)، 168-149.
عشوری مقدم، محمدرضا. (1393). تضادهای ایدئولوژیک؛ چرا داعش و القاعده متحد نشدند. خبرگزاری فارس، قابل دسترسی:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931020001197
علی‌بخشی، عبدالله. (1394). جریان‌شناسی گروه‌های سلفی، جهادی و تکفیری. تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی.
لطفیان، سعیده. (1387). سیاست امنیت ملی رژیم صهیونیستی: فرضیه‌ها و تحلیل‌ها. مطالعات خاورمیانه، 6 (17)، 98-37.
مایر، بن آلن. (1390). واکنش‌های اسراییل به ایران هسته‌ای. ترجمه محسن کرمی ناوه‌کش. مطالعات منطقه‌ای، 13 (45)، 178-159.
متقی، ابراهیم و ثابت، علی. (1391). مبانی و هستی‌شناسی تفکر امنیتی رژیم صهیونیستی. آفاق امنیت، 5 (17)، 187-159.
مرشایمر، جان. (1388). تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ. ترجمه غلامعلی چگنی‌زاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه.
المن، کالین. (1390). «واقع‌گرایی»، در: پل.دی. ویلیامز، درآمدی بر بررسی‌های امنیت. ترجمه علیرضا طیب، تهران: انتشارات امیرکبیر.
موسسه الدراسات‌الفلسطینیه. (1384). ساختار دولت صهیونیستی رژیم صهیونیستی. جلد دوم، ترجمه‌ی‌ علی جنتی، تهران: انتشارات مؤسسه ابرار معاصر.
موسسه الدراسات‌الفلسطینیه. (1385). ساختار دولت صهیونیستی رژیم صهیونیستی. ترجمه علی جنتی، تهران، انتشارات موسسه تحقیقات ابرار معاصر  تهران.
موسوی خلخالی، سیدعلی. (1393). حقایقی که رسانه ها از داعش نمی گویند. دیپلماسی ایرانی، قابل دسترسی در آدرس:
http://irdiplomacy.ir/fa/news/1935991/
نصری، قدیر. (1393). مدارهای نفوذ و اقدام رژیم صهیونیستی علیه ایران (مطالعه موردی جمهوری آذربایجان و سودان). مطالعات راهبردی جهان اسلام، 15 (40)، 82-61.
یزدان‌فام، محمود. (1393). گزارش نشست علمی چگونگی شکل گیری داعش و محیط راهبردی منطقه. انجمن علوم سیاسی ایران، قابل دسترسی در آدرس:
http://www.ipsa.ir/content/7/
Afroz, S. (2015). The Yinon Plan and the role of the ISIS. The Daily STAR, Retrieved from http://www.thedailystar.net/the-yinon-plan-and-the-role-of-the-isis-31469.
Anon. (2014). The Yinon plan: “Greater Israel”, Syria, Iraq, and ISIS. Muslim Village, Retrieved from http://muslimvillage.com/2014/08/13/56742/the-yinon-plan-greater-israel-syria-iraq-and-isis/
Berger, M. (2016). ISIS-Israeli Relations: A Marriage of Convenience?.  New Eastern Outlook, Retrieved from http://journal-neo.org/2016/05/09/isis-israeli-relations-a-marriage-of-convenience/
Brilliant Maps. (2015). Blood Borders: A Proposal To Redraw A “New Middle East”. Retrieved from https://brilliantmaps.com/new-middle-east/
Caspit, B. (2018). Why Iran is also a strategic asset for Israel. Al-Monitor, Retrieved from https://www.al-monitor.com/originals/2018/11/israel-saudi-arabia-iran-oman-chad-benjamin-netanyahu.html
Chossudovsky, M. (2016). Greater Israel”: The Zionist Plan for the Middle East. Global Research, Retrieved from http://www.globalresearch.ca/greater-israel-the-zionist-plan-for-the-middle-east/5324815
Dryden, J. (2023). Iran, Israel, and the struggle for the skies over the Middle East. Æther: A Journal of Strategic Airpower & Spacepower, Vol. 2, No. 1
Ditz, J. (2016). Israeli Intel Chief: We Don’t Want ISIS Defeated in Syria. Antiwar, Retrieved from http://news.antiwar.com/2016/06/21/israeli-intel-chief-we-dont-want-isis-defeated-in-syria/
Fildiş, A. T. (2017). Greater Israel Project and Balkanization of Syria. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, Volume 3, Issue 3, Retrieved November 12, 2018, from http://ibaness.org/bnejss/2017_03_03/07_Fildi%C5%9F.pdf
Inbar, E. (2015). How Dangerous is ISIS to Israel?. BESA (Begin-Sadat Center for Strategic Studies), Center Perspectives Paper No. 306, Retrieved from http://besacenter.org/wp-content/uploads/2015/09/New-Perspective-306.pdf
Ravid,  B. (2021). Israeli PM presented Biden with "death by a thousand cuts" Iran strategy. Axios, Retrieved from https://www.axios.com/2021/08/27/naftali-bennett-joe-biden-meeting-iran-strategy
Ray, R. L. (2014). “Greater Israel” or “Greater Khazaria””. American Free Press, Retrieved from https://americanfreepress.net/greater-israel-or-greater-khazaria/
Sanchez, D. (Fe2016). Israel & Syria: Plan B is to Balkanize: From Yinon to Yaalon. Antiwar, Retrieved from http://original.antiwar.com/dan_sanchez/2016/02/15/yinon-plan-b/
Shahak, I. (2013). The Zionist Plan for the Middle East, from Oded Yinon's "A Strategy for Israel in the Nineteen Eighties. Information Clearing House, Retrieved from http://www.informationclearinghouse.info/pdf/The%20Zionist%20Plan%20for%20the%20Middle%20East.pdf
Silverstein, R.  (2016). The Enemy Of My Friend Is My Friend: Israel Accepts Billions From The US, But Maintains Ties With Al-Nusra. Global Research,  Retrieved from http://www.globalresearch.ca/the-enemy-of-my-friend-is-my-friend-israel-accepts-billions-from-the-us-but-maintains-ties-with-al-nusra/5539728
Tang, S. (2008). Fear in International Politics: Two Positions. International Studies Review, Volume 10, No 3.
Vielhaber, D., Bleek, P. C. (2012). Shadow Wars Covert Operations Against Iran's Nuclear Program. Nonproliferation Review, Vol. 19, No. 3.
بحران پژوهی جهان اسلام
دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 27
فصل زمستان
اسفند 1401
صفحه 45-83

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار