تحلیل جهش پارادایمی جنبش‌حماس در عملیات 7 اکتبر 2023 (تغییر رویکرد پدافندی به آفندی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 دکتری علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل جهش پارادایمی جنبش حماس در عملیات 7 اکتبر 2023  است. روش تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی- توسعه‌ای و از نظر ماهیت، آمیخته از نوع اکتشافی است. در بخش کیفی، جهت شناسایی عوامل مؤثر از روش تحلیل محتوا، مرور متون و همچنین مصاحبه‌های اکتشافی با خبرگان دانشگاهی در حوزه‌های علوم سیاسی، ژئوپلیتیک، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای و نیز خبرگان نظامی به تعداد 38 نفر استفاده گردید. جهت انتخاب خبرگان از روش غیرتصادفی با تکنیک گلوله برفی تا دستیابی به اشباع نظری استفاده شده است. جامعه آماری در بخش کمی، 60 نفر از کارشناسان، پژوهشگران و محققان بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده برآورد گردیدند. برای غربالگری و انتخاب عوامل از روش دلفی فازی استفاده شد که از بین 17 عامل شناسایی شده، 15 عامل انتخاب و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی عوامل تعیین شده در قالب سه عامل اصلی گذار از اقدامات پدافندی به آفندی، واکنش به توافق‌نامه آبراهام و تغییر پارادایم مقاومت دسته‌بندی شدند. همچنین برای سطح بندی از روش مدل‌سازی ساختاری– تفسیری استفاده شده است که به ترتیب در سطح اول گذار از اقدامات پدافندی به آفندی، سطح دوم و واکنش به توافق‌نامه آبراهام و تغییر پارادایم مقاومت در سطح سوم قرار گرفته است. با توجه به نمودار قدرت نفوذ و میزان وابستگی هر سه عامل در ناحیه خودمختار قرار گرفتند که قدرت نفوذ و میزان وابستگی پایینی دارند و تأثیرپذیری و نفوذپذیری کمی نسبت به هم خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Paradigm Shift of Hamas Movement in the October 7, 2023 Operation (Changing the Approach of Defense to Offense)

نویسندگان [English]

  • Ahmadreza Bordbar 1
  • Abdolreza Alishahi 2
1 Associate Professor, Department of Political Science, Kharazmi University, Tehran, Iran.
2 PhD in Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This research aims to analyze the paradigm shift of Hamas movement in the operation of October 7, 2023. The research method is applied-developmental in terms of purpose, and mixed-exploratory in terms of nature. In the qualitative part, to identify the effective factors from the content analysis method, literature review, and exploratory interviews with academic experts in political science, geopolitics, international relations, regional studies, and 38 military experts have been used.The non-random method with the snowball technique was used to select experts until reaching theoretical saturation. The statistical population in the quantitative part was 60 experts, and researchers, estimated by simple random sampling.  The Delphi-phase method was used for screening and selection of factors, which selected 15 factors out of 17 identified factors, and using exploratory factor analysis, the factors were determined in the form of three main factors of the transition from defensive measures to offensive, reaction to the Abraham Agreement and finally shifting the paradigm of Resistance were categorized.  Also, the structural-interpretive modeling method has been used for layering in the first level, the transition from defensive to offensive measures; in the second level, reaction to the Abraham Agreement and in the third level, shifting the paradigm of Resistance. According to the graph of the power of influence and degree of dependence, all three factors were placed in the autonomous region, which has low power of influence and degree of dependence, and they will have little influence and permeability to each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Paradigm shift
  • Resistance Front
  • Hamas movement
  • Zionist regime
  • October 7
  • 2023
اور، تمرا. (1401). منازعه فلسطین و اسرائیل. ترجمه پریسا صیادی، تهران: ققنوس.
پترسون، کلایو. (1401). دیپلماسی پنهان اسرائیل. ترجمه مصطفی ملکی، تهران: جوینده.
چانگ، ماتیاس. (1398). آینده روی دور تند؛ فروپاشی امپراتوری صهیونیستی انگلیسی-امریکایی. ترجمه محمد عرب‌زاده، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
داغر، ربیع. (1391). اسرائیل و درگیری دائمی. ترجمه فاطمه کاظمی، تهران: ساقی.
دوک، دیوید. (1398). برتری طلبی یهود. ترجمه مصطفی حسامی، تهران: امیرکبیر.
زبردست، میلاد. (1397). سیاست خارجی و امنیتی اسرائیل در قبال محور مقاومت. پژوهش ملل، 9(35)، 105-124.
زند، شلومو. (1398). چگونه سرزمین اسرائیل اختراع شد؟. ترجمه بهروز عارفی، تهران: دیبا.
فوزی، یحیی و بخشی، عباسعلی. (1395). وجوه اشتراک و افتراق اندیشه سیاسی جنبش حماس با اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی ایران. اندیشه سیاسی در اسلام، 2(7)، 99-125.
گات، آزر. (1399). علل جنگ و گسترش صلح. ترجمه محمدعلی قاسمی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مرسی، صالح. (1401). سکوی پنهان. ترجمه مهدی نورانی، تهران: کاظمی.
مسعود نیا، حسین و قربانی تازه کندی، سعید. (1395). تأثیر جمهوری اسلامی ایران بر شکل‌گیری گروه جهاد اسلامی در فلسطین. علوم سیاسی، 12(37)، 97-119.
موسوی، سید صالح؛ عیوضی، محمدرحیم و محمد اشرفی، سعید. (1400). بررسی مقایسه‌ای گروه‌های مقاومت حشد‌الشعبی عراق و حماس فلسطین. مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 3(9)، 140-165.
موسوی، سید فضل الله و لهراسبی، امیر. (1400). مبانی حقوقی محارست از توانمندی دفاعی حماس در جنگ مسلحانه با رژیم صهیونیستی. مدیریت و پژوهش های دفاعی، 20(93)، 31-53.
واعظی، حسن. (1396). نبرد نابرابر؛ روند ظهور و سقوط رژیم صهیونیستی. تهران: سروش.