واکاوی علل بحران سیاسی لبنان (2019-2005)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه گیلان، گروه علوم سیاسی، رشت، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشگاه گیلان، گروه علوم سیاسی، رشت، ایران

چکیده

شرایط سیاسی_اجتماعی ناهمگون و موزاییکی لبنان که ریشه در تاریخ این کشور دارد، اصلی‌ترین دلیل شکل‌گیری ناآرامی‌ها و عدم اجماع نخبگان سیاسی برای ایجاد مصالحه بین گروه‌ها و جریان‌های قومی و مذهبی در داخل این کشور است. اما در کنار عامل فوق، عوامل دیگری نیز در این زمینه دخیل هستند. پژوهش حاضر سعی دارد با رویکردی تبیینی و شیوۀ گردآوری کتابخانه‌ای به این سؤال پاسخ دهد که؛ مهم‌ترین مؤلفه‌های تأثیرگذار در شکل‌گیری بحران سیاسی لبنان و گسترش آن بر دیگر حوزه‌ها بین سال‌های 2005 تا 2019 چه بودند؟(سؤال) در این پژوهش، نویسندگان با بهره‌­گیری از رویکرد سطح تحلیل و همچنین رویکرد امنیتی لیتل که به  انسجام­سیاسی اجتماعی و نوع محیط امنیتی می­پردازد، نقش مؤلفه‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی را مورد واکاوی قرار می‌دهند. یافته‌ها نشان می‌دهد که اختلافات داخلی بین گروه‌های مختلف قومی و مذهبی باعث ضعف نهاد دولت و فراهم کردن زمینه برای نقش آفرینی بازیگران خارجی در سپهر سیاسی لبنان شده است. در کنار مؤلفه‌های داخلی، نقش مداخله‌گرایانه بازیگران خارجی و ائتلاف‌ آن‌ها با گروه‌های قومی و مذهبی با هدف دستیابی به منافع مورد نظر خود، باعث عدم حصول یک توافق جمعی در میان نخبگان سیاسی این کشور شده است. این مسئله معضل چندپارگی، بی‌ثباتی و بحران‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عمیق لبنان در طول سال‌های 2005 تا 2019 را دو چندان نمود (یافته‌ها).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation the Causes of Lebanon's Political Crisis 2005-2019

نویسندگان [English]

  • seyed amir niakooee 1
  • Seyed Hossein Mousavi Kordmiri 2
1 Associate Professor, Gilan University, Department of Political Science, Rasht, Iran
2 Master student of International Relations, Gilan University, Department of Political Science, Rasht, Iran
چکیده [English]

The heterogeneous and mosaic socio-political conditions of Lebanon, which is rooted in the history of this country, are the main reason for the formation of unrest and the lack of consensus among political elites to create reconciliation between ethnic and religious groups and currents inside this country. But besides the above factor, other factors are also effective in this field. The current research tries to answer this question with a descriptive-analytical approach and through library that what were the most important influential factors in the formation of Lebanon's political crisis and its spread to other areas between 2005 and 2019? (question). In this research, the authors analyze the role of domestic, regional and international components by using the level of analysis approach as well as Little's security approach, which deals with socio-political cohesion and the type of security environment. The findings indicate that the internal differences between different ethnic and religious groups have caused the weakness of the government institution and they have provided the ground for foreign actors to play a role in the political sphere of Lebanon. In addition to the internal components, the interventionist role of foreign actors and their alliance with ethnic and religious groups with the aim of achieving their desired interests, has caused the failure to reach a collective agreement among the political elites of this country. This issue doubled the problem of fragmentation, instability and deep political, social and economic crises in Lebanon during the years 2005 to 2019 (findings)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lebanon
  • mosaic society
  • political crisis
  • internal groups
  • foreign actors
ابوریج، زید. (1401). چشم‌اندازی جدید بر اقتصاد سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا. به کوشش جویل بنین، بسام حداد و شرین سیکلی. ترجمه سید امیر نیاکوئی و رضا سیمبر، تهران؛ نشر مخاطب.
ابیعاد، جای. (1389). شکل‌گیری قدرت حزب‌الله در سال‌های 2009-2006؛ مبانی و رویکردهای آینده. ترجمه صابر گل‌عنبری. فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 11(2)، 126-109.
انوشه، ابراهیم. (1388). جنگ 33 روزۀ لبنان و بازیگران آن. فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 1(1)، 156-139.
ایزدی، پیروز. (1395). سیاست خارجی فرانسه در قبال خاورمیانه و شمال افریقا. فصلنامه روابط خارجی، 8(4)، 186-157.
ایوب، محمد. (1402). خاورمیانه از فروپاشی تا نظم‌یابی. ترجمه مهدی زیبائی و سجاد بهرامی‌مقدم، چاپ دوم، تهران؛ پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
بخشی، احمد؛ مزدخواه، احسان و یوسفی، هدی. (1400). فرایند دولت ملت‌سازی و نقش آن در شکل‌گیری بحران لبنان. فصلنامه مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 3(1)، 39-9.
پاشا قاسمی، علی. (1388). انتخابات پارلمانی 2009 لبنان؛ زمینه‌ها، نتایج و پیامدها. فصلنامه مطالعات منطقه‌ای جهان اسلام، 10(1)، 189-167.
خدایاری، علی‌اکبر. (1399). ترور رفیق لبنان. اصفهان: نشر کاشف علم
دایز، توماس؛ بٌد، اینگویلد و داکاستا، الکساندر فرناندز. (1394). مفاهیم کلیدی در روابط بین‌الملل. ترجمه سجاد حیدری‌فرد، تهران؛ چاپخش.
دیپلماسی ایرانی. (11/2/1397). برنده انتخابات لبنان، جریان ساز انتخابات عراق خواهد شد.
زهرانی، مصطفی و ملکی، شکوه. (1395). جامعه شناسی سیاسی و فرقه‌گرایی در لبنان. فصلنامه روابط خارجی، 8(1)، 199-177.
سیف‌زاده، سید حسین. (1390). اصول روابط بین‌الملل (الف و ب). چاپ هفتم، تهران؛ نشر میزان.
شریفی‌طرازکوهی، حسین و رحیمی، علیرضا. (1391). جنبش حزب‌الله در پرتو تحولات پس از 11 سپتامبر. فصلنامه مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 11(4)، 62-33.
عباسی، مجید و صادقی، حسن. (1391). تأثیر منافع آمریکا و فرانسه بر روابط ایران و لبنان. مطالعه موردی: ترور رفیق حریری. فصلنامه مطالعات خاورمیانه، 19(3)، 96-61.
عبدالله خانی، علی. (1382). نظریه های امنیت. موسسه فرهنگی ابرار معاصر تهران
علیخانی، مهدی. (1401). جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی؛ سیاست خارجی، روابط دوجانبه و نظم منطقه‌ای. تهران؛ جهان سیاست.
فلاح‌نژاد، علی؛ فلاح، محمد و محمود‌زاده، فاطمه. (1396). تأثیر شکاف قومی و مذهبی بر ناپایداری سیاسی در لبنان. فصلنامه مطالعات سیاسی، 10(4)، 120-97.
قاسم، نعیم. (1393). حزب‌الله لبنان: خط مشی، گذشته و آینده آن. ترجمه محمدمهدی شریعتمداری، چاپ چهارم، تهران؛ نشر اطلاعات.
قاسمی، فرهاد. (1393). اصول روابط بین‌الملل. چاپ پنجم، تهران؛ نشر میزان.
قوام، سید عبدالعلی. (1397). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل. چاپ بیست و دوم، تهران؛ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
کاویانی، رضا؛ شادلو، شیده. (1395). مناظره روش‌شناختی درباره نظریه‌های روابط بین‌الملل از دیدگاه فلسفه علم. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 12(1)، 169-145.
کریمی، غلامرضا، احمدی‌نژاد، حمید. (1402). کارکرد روانشناسی سیاسی در دنیای دیپلماسی. فصلنامه مطالعات فرهنگ دیپلماسی، 1(3)، 182-165.
کشاورز شکری، عباس و صادقیان، هاجر. (1392). کالبدشکافی سیاست خارجی و مواضع بازیگران معارض غربی در جنگ 33 روزه لبنان. فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 3(1)، 96-71.
گزارش. (1389). بررسی روند انتساب ترور حریری به حزب‌الله لبنان. فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 11(3)، 234-223.
گلچین، علی. (1398). حزب‌الله و مواجهه با چالش‌های درونی لبنان. فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 20(4)، 28-5.
معصومی زارع، هادی. (1394). نقش منابع داخلی لبنان در شکل‌دهی به فرایند هم‌گرایی امل و حزب‌الله. دوفصلنامه مطالعات خاورمیانه، 22(1)، 123-99.
نیاکوئی، سید امیر. (1394). بررسی عوامل گسترش جریانات تکفیری در خاورمیانه (2011-2015). فصلنامه سیاست جهانی. سال 4(4)، 118-95.
Atzili, Boaz. (2010). State weakness and “vacuum of power” in Lebanon. Studies in Conflict & Terrorism, 33(8), 757-782.‏
Baroudi, Sami. E., & Salamey, Imad. (2011). US-French collaboration on Lebanon: How Syria's role in Lebanon and the Middle East contributed to a US-French Convergence. The Middle East Journal, 65(3), 398-425.‏
Baumann, H. (2021). The causes, nature, and effect of the current crisis of Lebanese capitalism. In Power-Sharing after Civil War (pp. 61-77). Routledge.‏
Daher, J. (2022). Lebanon, how the post-war’s political economy led to the current economic and social crisis. European University Institute.‏
Khederlarian, E. (2022). The importance of revolutions: the case of Lebanon in the 2019 October Revolution.‏
Lefèvre, R. (2014). The roots of crisis in Northern Lebanon (pp. 1-89). Washington: Carnegie Endowment for International Peace.‏
Nader, S. (2022). Success and Failure of Revolutions in Lebanon (Doctoral dissertation, Lebanese American University).‏